Terugblik: Spanje, haar zon, haar muziek

Als afsluiting van een zeer afwisselend muzikaal seizoen neemt de klassiek geschoolde gitarist Jaap van Omme ons mee op reis door Spanje. Een reis vooral in de tijd, te beginnen in het beroemde jaartal 1492. Het jaar waarin de Spanjaarden niet alleen het Roomse geloof over de wereld brachten maar ook de gitaar. Dus wordt gestart met een muziek fragment waarin een aantal kleutertjes keurig op een rijtje gitaren bespelen, die bijna groter zijn dan zijzelf. Uit Zuid Amerika? Uit China? Nee, uit Noord-Korea, strak in het gelid en echt niet de makkelijkste muziek…

Terug naar Spanje, dat als koninkrijk wordt gevormd door het huwelijk van Isabella van Castilië met Ferdinand van Aragon in 1496. In hun land was er geen plaats meer voor Joden en Moren, behalve als zij zich bekeerden tot het Rooms-Katholicisme. Maar hun muziek klonk door in de volksmuziek en de Moorse luit blijkt de voorloper van de Spaanse gitaar. We luisteren naar twee mooie melancholische liederen uit zowel de Sefardische Joodse traditie en een fragment over drie Moorse meisjes.

Het Habsburgse hof, zeker in de tijd van Karel de Vijfde en zijn opvolgers, had altijd artiesten in dienst: schilders en natuurlijk componisten. Van Omme speelt voor ons een stuk van Luis de Caballos, een lied uit de 16e eeuw, waarvan de muziek nog genoteerd is in tabulatuurschrift: een soort vingerzetting op de snaren. Een mooie anekdote: Karel de Vijfde leed aan slaapstoornissen. Speciaal voor hem werd dan op gitaar het polyfone stuk ‘Mille regrets’ van Josquin des Prez gespeeld.

Ook de flamenco hoort bij Spanje: voortgekomen uit rondreizende zigeuners, die zich vooral in Andalusië vestigden. Van Omme heeft een prima fragment gevonden om ons kennis te laten maken met deze zeer ritmische muziekvorm: leve Het Klokhuis op tv!

Na het mooie ‘Canarios’ van Gaspar Sanz verblijven we inmiddels in de 17e eeuw. De tijd dat de Italiaan Dominica Scarlatti ruim 40 jaar de hofcomponist is in Spanje. Zijn sprankelende klavecimbelsonates zijn evengoed te vertolken op gitaar.

En weer een eeuw verder komen we bij de mooiste gitaarklassiekers. Francisco Tárrega wordt de grondlegger van de 20e eeuwse gitaarmuziek. Zijn ‘Requerdos de la Alhambra’ blijft ontroeren, hier gespeeld door Enno Voorhorst, een gitarist die zeer bewonderd wordt door Van Omme. Isaac Albéniz componeert zijn Spaanse stukken vooral voor piano. Hij wordt beroemd met de Suite España en de Iberia suite. Maar ook deze muziek is weer prachtig op gitaar te beluisteren. Van Omme laat ons genieten met een fragment uit het stuk ‘Asturias’, een provincie aan de noordwestkust van Spanje.

De Spaanse reis wordt beëindigd met een filmfragment waarin het stuk ‘Aranjuéz’ wordt uitgevoerd. Volgens Van Omme het mooiste wat de Spaanse muziek heeft voortgebracht: het vertolkt de puls van het leven waarin alle emoties doorklinken.

Ach, oordeelt u zelf maar, na een seizoen van hoogtepunten is deze muzieksalon een heerlijk warm slot. En dan heb ik het nog niet eens over de tapas na afloop, liefdevol en persoonlijk gemaakt door Jetje.

Elly Rozinga

 

Bekijk meer foto’s van deze muzieksalon →

Bekijk de speellijst van deze muzieksalon →