Vox Balaenae

George Crumb schreef zijn mysterieuze ‘Vox Balaenae’ (Stem van de Walvis) in 1971. Het is een muzikaal ritueel voor drie gemaskerde spelers op elektronisch versterkt fluit, cello en piano. Het roept veel in de luisteraar op. Het stuk gaat om klank en klankkleuren, om beweging in een groot ritme, en het is heel lyrisch.

In de jaren 60 hoorde Crumb een tape met geluiden van de bultrugwalvis, gemaakt door onderzoekers bij de marine, en probeerde daarna dit intrigerende gezang van die enorme dieren te vangen in een muziekstuk. Hij wilde het walvisgezang niet letterlijk nabootsen maar wel het gevoel en de magie grijpen die die klanken oproepen. Nabootsen alleen vindt Crumb een artistieke fout.

Hij schrijft ook voor dat het stuk moet worden uitgevoerd in blauw licht. De maskers moeten symboliseren dat alles deel is van een machtige, niet-menselijke natuurlijke kracht (de natuur zonder mens).

De delen zijn genoemd naar geologische tijdperken als Archeozoicum, Proterozoicum, Palaeozoicum etc. en staan voor de evolutie van walvis naar menszijn toe.

De drie instrumenten worden soms bespeeld op heel bijzondere manieren. Zo zingt de fluitist in zijn fluit, of fluistert erin. De cello moet helemaal anders gestemd worden en de pianist “bewerkt” de snaren met kleine objecten om de juiste klank te bereiken. George Crumb wordt ook wel een sjamaan van klank genoemd.

Lees meer over George Crumb →