Terugblik: Viva Vivaldi
Wat valt er te vertellen over een componist, die na zijn dood in 1741 totaal werd vergeten en pas na bijna 200 jaar is herontdekt? Nou, dat kun je wel aan Jetje van Wijk overlaten. Zij duikt in de geschiedenis, zoekt mooie beeld- en geluidfragmenten bij elkaar en treedt tussendoor ook nog muzikaal op: Vivaldi komt tot leven!
Als wij de schilderijen van Guardi en Turner zien, kun je je zomaar voorstellen hoe Vivaldi zich te voet, per gondel of later per koets door Venetië bewoog. De kleine begaafde Antonio krijgt vioolles en later een priesteropleiding in een stad waar zowel de religie als een decadent feestklimaat de culturele sfeer bepalen. Vondelingetjes (meisjes) worden opgevangen in het Pio Ospedale della Pietà en dat wordt de kweekvijver voor de ‘rode’ priester, zoals Vivaldi ook wel wordt genoemd. Hij geeft er muziekles, heeft het beheer over de muziekinstrumenten en componeert honderden werken voor de meisjes, die onder zijn hoede staan. Hij brengt hen figuurlijk tot zeer grote hoogte en helaas voor hen ook letterlijk: de musicerende meisjes mochten wel gehoord maar niet gezien worden. Zo concerteerden zij hoog achter een hek in de kerk.
Vivaldi is een beroemdheid, niet alleen in Venetië, ook in Europa en is rijk. En, vergokt zijn hele fortuin! Met het priesterschap neemt hij het ook niet zo nauw en leeft jarenlang met een 32 jaar jongere sopraan: Anna Giraud. Vivaldi sterft berooid in Wenen.
Maar nu leeft hij meer dan ook door in zijn muziek.
De zorgvuldig gekozen muziekfragmenten laten een componist horen die alle emoties weet te beroeren. Zo luisteren we naar een collage van de vrolijke swingende concerto’s met diverse instrumenten in de hoofdrol. Jaap van Omme, gitaar en Jetje op spinet spelen samen zo’n concerto. De warme klank van de gitaar past wonderwel bij de ijle begeleiding van de spinetsnaren.
Vivaldi experimenteert met allerlei viooltechnieken, zichtbaar en hoorbaar in een prachtig fragment met getalenteerde 11 jarigen! En dan denk je die Vier Jaargetijden wel te kennen. Maar op zo’n middag, waar je wordt ondergedompeld in Vivaldi’s muziek blijf je heel geconcentreerd luisteren naar al die muzikale vondsten en wendingen.
Vivaldi componeert ook schitterende vocale muziek. Hier horen we een heel ingetogen stijl in het Stabat Mater. Daar is weer even de priester te horen. Maar Vivaldi deint ook mee met de Venetiaanse cultuur: de opera! In de vastentijd ontstond er een periode van wel 6 maanden carnaval en men ging niet meer naar de kerk maar naar het theater. Samen met zijn vader als impressario maakt hij furore. Luister naar Cecilia Bartoli , hoe wonderschoon zij de aria “Gelido in ogni vena” uit de opera Farnace zingt.
En dan, dan wil het – verwende – Venetiaanse publiek gewoon weer eens wat anders.
Ach Vivaldi, zo ouderwets…
Gelukkig maar dat wij hem weer hebben leren kennen en beleven in de Muzieksalon.
Plaats een reactie